کد مطلب:28155 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:143
لَو قَدِ استَوَت قَدَمایَ مِن هذِهِ المَداحِضِ لَغَیَّرتُ أشیاءَ.[2]. اگر گام هایم از این فتنه ها استوار آید، اموری را دگرگون خواهم كرد. امام، به آسانی و بدون درنگ، نمی توانست به آنچه در طول 25 سال ریشه دوانده بود و ذهن ها و زبان ها، جان ها و منش ها بدان خو گرفته بود و برای مردم، فرهنگی دیگر ساخته بود، مبارزه كند. این پیكار، بی گمان، نارضایتی های گسترده ای را درپی می داشت و گرهی بر گره ها می افزود و فرصت را برای اصلاحات دیگر نیز از دستْ می گرفت. باید شكیبایی پیشه می شد، تا روزگاری كه زمان برچیدن میوه فرا می رسید. باری، علی علیه السلام اصلاحات را بر اساس برنامه ای دقیق و چشم اندازی روشن و اهدافی مشخّص، در جهت برگرداندن جامعه به سیره و سنّت نبوی آغاز كرد و گام اوّل را در جهت ایجاد و گسترش عدالت اجتماعی و جاری ساختن اصلاحات اداری و اقتصادی برداشت و تا آخرین لحظه های زندگی ادامه داد، تا جامعه ای به تمام معنا «اسلامی» و مبتنی بر ارزش های قرآنی و آموزه های الهی پی افكند. افسوس كه كج اندیشی ها، زشت خویی ها، نامردمی ها و ستمگری ها، آن مرد عدالت و ایمان را از رسیدن به تمامی آن اهدافْ باز داشت. آنچه اكنون بدان می پردازیم، گزارشی است از اصولی ترین اصلاحات علوی در زمینه های اداری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، قضایی، امنیتی، نظامی و بین المللی، بر اساس نصوص حدیثی و تاریخی، و نیز تبیین مبانی اصلاحات. بی گمان، شرح كامل مبانی سیاسی امام و توضیح و تفسیر چگونگی اصلاحات او، مجالی فراخ تر می طلبد.
در بخش هایی از دانش نامه امیرالمؤمنین علیه السلام، چرایی و چگونگی قیام مردم علیه حكومت عثمان، گزارش شده است كه از جمله مهم ترین آنها خیزش در هدفگیری و حركت علیه فساد اداری و مفاسد اقتصادی بود.[1] مردم، از گشاده دستی ها و خودی نوازی های بی مبنا، به ستوه آمده بودند و حاكمیت های ناشایسته و زمامداران نالایق و بی كفایتی را كه فقط وابستگی به خلیفه، باعث نصب آنها شده بود، برنمی تابیدند. از این روی، دگرگونی های اداری و مبارزه با فساد اقتصادی، زمینه ای كاملاً مساعد داشت. بدین سان، علی علیه السلام اصلاحات اداری و اقتصادی را با همه مشكلاتی كه درپی داشت، از آغازین روزهای حكومتْ شروع كرد. امّا به انجام رساندن اصلاحات فرهنگی و فكری و مبارزه با دگرسانی هایِ ارزشی و تحریف هایی كه در ابعاد مختلف در حكومت اسلامی روی داده بود، زمینه مساعدی نداشت. علی علیه السلام باید درنگ می كرد، زمینه را آماده می ساخت و مبارزه را آغاز می كرد. به دیگر سخن، آن حركت، نیازمند ثبات بیشتر و استقرار فزون تر در حكومت بود. چنین بود كه علی علیه السلام فرمود: